آتشکده ورهرام یزد (آتشکده زرتشتیان یزد)">تاریخچه
در سال های بسیار دور برای روشن کردن آتش، کبریت یا وسیله ای دیگر در اختیار نبود به همین منظور در یک مکان، آتشی همواره روشن بود تا مردم بتوانند روزانه گُلی از آن آتش برداشته و اجاق خانه های خود را روشن کنند. به این مکان آتشکده می گفتند. (“کَده” در زبان فارسی دَری به معنی خانه و “آتشکده” به معنای خانه آتش است)
وظیفه آوردن آتش از آتشکده بر عهده فرزندان خانواده بود به همین دلیل خانواده ای که فرزند نداشت اجاقش خاموش یا به عبارتی کور بود که اکنون متوجه می شویم ریشه ضرب المثل ایرانی “فلانی اجاقش کور است” از کجا نشأت می گیرد. به همین دلیل یکی از آرزوهای شیرین برای هر خانواده این جمله بود: “اجاقت سبز باد”
شغل ایرانیان باستان کشاورزی و مبنای زندگی آن ها بر اساس نور و گرمای خورشید بود. هم چنین نور، گرما و روشنایی در دسترس مردم روی زمین آتش است. به همین دلیل آتش یکی از مهم ترین و مقدس ترین عناصر در زندگی بشر محسوب می شود. بعد از کشف آتش بود که فرهنگ و تمدن نیز شکل گرفت.
ذات آتش گِرد آن نشستن است و به مرور زمان آتشکده تبدیل به مکانی برای گردهمایی و برگزاری جشن ها و آیین های مذهبی زرتشتیان شد. قبل از آن نیز به عنوان دادگاه مورد استفاده قرار می گرفت که در آن موبد به دادرسی مردم می پرداخت
چگونگی ورود به آتشکده برای زرتشتیان و غیر زرتشتیان
ورود به این نیایشگاه همیشه برای نیایش کنندگان با آدابی همراه بوده‌است. از جمله پاکیزگی زنان و مردان. مردان باید برای ورود با کلاه سفید و زنان با روسری سفید و لباس رنگ روشن و بدون کفش وارد شوند. آتش مقدس درون مجمر بزرگی از جنس برنز است و شخصی به نام «هیربد» مسئول روشن نگه‌داشتن آن است. بازدیدکنندگان این آتشکده می‌توانند این آتش همیشه فروزان را از پشت دیوار شیشه‌ای ببینند.
آتش آتشکده یزد
آتشی که درون این آتشکده می‌سوزد بیش از ۱۵۰۰ سال است که روشن مانده‌است. این آتش فروزه‌ای است از آتش آتشکده کاریان در لارستان که به عقدای یزد آورده شد و نزدیک به ۷۰۰ سال در آنجا روشن نگه داشته شد و سپس در سال ۵۲۲ خورشیدی (۱۱۷۴ میلادی) از عقدا به اردکان (روستای ترک آباد) برده شد و نزدیک به ۳۰۰ سال نیز در ترک آباد بود و در سال ۸۵۲ خورشیدی (۱۴۷۴ میلادی) از ترک آباد به یزد برده و نگهداری شد. نخست در محله‌ای به نام «خلف خان علی» در خانهٔ یکی از موبدان بزرگ به نام «موبد تیرانداز آذرگشسب» نگهداری می‌شد و در سال ۱۳۱۳ پس از ساخته شدن این آتشکده به درون آن برده شد.